Amaç: Kızartmalık yağların insan sağlığına verdiği zararların yanında çevre açısından da büyük risk oluşturduğu yapılan araştırmalarla kanıtlanmıştır. Bu araştırma Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumuna (YURTKUR) bağlı bazı yurtlarda yemek hizmetleri çalışanlarının ve öğrencilerin atık yağlarla ilgili bilgi düzeylerinin ve kızartmalık yağ denetiminin değerlendirilmesi amacıyla planlanmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı tipte kesitsel bir araştırmadır. Her yurdun kapasitesine göre oranlayarak ulaşılması gereken 1588 öğrenci dağılımı yapılmıştır. Lokanta-Kantinde çalışan 130 kişinin tümü çalışma kapsamına alınmış ve hepsine ulaşılmıştır. Bulgular: Öğrencilerin %92.8’i atık kızartma yağlarının çevreye zararı olduğu, %73.5’i atık kızartma yağlarının geri dönüşümünün yapılabileceği, %73.6’sıda atık yağların biyodizel (mazot) üretiminde kullanılabileceği düşüncesindedir. Yurtlarda kızartma yağlarının sabah ölçülen Toplam Polar Madde (TPM) ve sıcaklık ortancalarına bakıldığında, sırasıyla; Malatya’da 12.5, Adıyaman’da 12.0, Elazığ’da 12.5, Tunceli’de 12.5; Malatya’da 129 oC, Adıyaman’da 115 oC, Elazığ’da 138 oC, Tunceli’de 108.75 oC olduğu saptanmıştır. Bazı küçük yurtlarda bitkisel atık yağın şehir şebekesine ve çöpe döküldüğü tespit edilmiştir. Sonuç: Genel olarak kullanılmış kızartma yağlarının kalitesinin iyi olduğu görülmüştür. Sağlıklı nesillerin yetiştirilmesi için toplumun her kesiminin bilgilendirilmesi ve bilinçli olarak sorumluluklarını yerine getirmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler: Atık Yağ, Sağlık, Sıcaklık

Doi: 10.17362/DBHAD.2017.3.6

Aim: Studies have proven that frying oil poses a great risk for the environment in addition to its hazards on human health. This study was planned in order to evalation of the knowledge levels of food service workers and students concerning waste oil and frying oil inspection at some dormitories involved in the higher education credit and hostels institution Method: This is a descriptive type, cross-sectional study. 1588 students who needed to be reached were distributed according to the capacity of each dormitory. All 130 personnel working at restaurant-canteen were included in the study and all personnel were reached. Results: 92.8% of students were of the opinion that waste frying oil was environmentally hazardous, 73.5% were of the opinion that waste frying oil can be recycled, and 73.6% were of the opinion that waste oil can be used for biodiesel (diesel oil) production. When TPM and temperature median values of the frying oil at dormitories measured in the morning were examined, these values were respectively 12.5 in Malatya, 12.0 in Adıyaman, 12.5 in Elazığ and 12.5 in Tunceli; and 129 oC in Malatya, 115 oC in Adıyaman, 138 oC in Elazığ, and 108.75 oC in Tunceli. In some small dormitories, vegetable waste oil has been found in the city network and in the cattles. Conclusion: The quality of the used frying oil was generally observed to be good. In order to raise healthy generations, every segment of society should be informed and should consciously perform their responsibilities.

Keywords: Waste Oil, Health , Temperature

Doi: 10.17362/DBHAD.2017.3.6